Sakız koyunu, ismini İzmir'in Çeşme ilçesi karşısında yer alan Sakız Adası'ndan alır. Üreticiler tarafından "koyunların kraliçesi" olarak bilinir. Çeşme koyunu olarak da adlandırılan Sakız koyunları, uzun kuyruklu yapısıyla dikkat çeker. Kuyrukları üçgen biçiminde ve yağsızdır. Beden yapısı beyaz renklidir. Sakız koyunlarının kaba yapağılı, baş ve bacaklarında siyah benekler bulunur. Meme yapıları geniş ve bol süt sağımına uygundur. Sakız koyunları çoğunlukla boynuzsuzdur; erkeklerde ise kıvrımlı ve güçlü boynuzlar bulunur. Sakız koçları, yerli koçlar arasında en güçlü olanlarıdır ve "koçların kralı" olarak adlandırılırlar. Sakız Koyunlarının Üreme Oranı ve Sakız Koyun TürleriSakız koyunları, bakım gerektiren ancak yüksek verimlilikleri ile dikkat çeken bir türdür. Yılda 200-250 kilogram süt verirler. Laktasyon süresi 180 günü geçer ve 1.7-2.3 oranında kuzulama yaparlar. Sakız koyunları bir kerede ikiz, üçüz ya da daha fazla sayıda kuzulama yapabilirler. Hamile kalmaları, yedi ila dokuz aylıkken başlar ve doğumdan sonra sadece 15 gün dinlenme ile yeniden gebe kalmaya hazır hale gelirler. İyi bakıldıklarında, her iki yılda üç kez kuzulama yapabilirler. Dişi Sakız koyunları yaklaşık 50-60 kilogram, erkekleri ise yaklaşık 80-90 kilogram olabilir. Yetişkin erkeklerin 120 kilogram ağırlığa ulaştığı bilinmektedir. Sakız koyunları, dünyada en çok süt veren ve yüksek kuzulama oranına sahip özel koyunlardır. Ancak bu veriler, doğru iklim ve bakım şartlarında elde edilir. Sert kara ikliminin hüküm sürdüğü yerlerde Sakız koyunu yetiştirilmesi uygun olmayabilir. Bu nedenle, Sakız koyunlarının ülkemizde safkan olarak yayılması mümkün değildir. Ancak, Sakız koyunları damızlık olarak kullanıldığında, daha düşük verimli yerli koyunların ıslahında önemli başarılar elde edilmiştir. Örneğin, Kıvırcık, Dalgiç, Karayaka ve Akkaraman koyunları, Sakız koçları ile melezlenerek süt, et ve döl verimleri artırılmıştır. Karadeniz'in iklimine uygun kaliteli ve yüksek döl verimli Bafra koyunları, Karayaka-Sakız familyasındandır. Sakız koyunları ile melezleme sırasında, yerli koyunların sadece süt, et, yapağı ve döl verimleri artmakla kalmaz, aynı zamanda yeni doğan melez kuzuların hayata tutunma şansları da artar. Sakız Koyunun Eti ve ÜretimiSakız koyunun eti, Kıvırcık koyunun eti gibi çok lezzetlidir. Özellikle Sakız süt kuzularının etine büyük talep vardır. Ancak, saf ırk Sakız koyunlarının iklime ayak uyduramama sorunu nedeniyle her bölgede üretilememekte ve sayılarının 3-5 bin kadar olduğu varsayılmaktadır. Günümüzde bazı üreticilerin, özellikle Urla'nın yakın çevresinde damızlık Sakız koyunlarını yetiştirdikleri görülmektedir. SonuçYerli ırk üreticilerimizin, düşük verimli koyunlarını damızlık saf ırk Sakız melezlemesi yoluyla daha karlı ve verimli bir üretime geçebileceğini söylemek mümkündür. Sakız koyunları, uygun bakım ve iklim koşullarında yüksek verimlilikleri ile dikkat çeken değerli bir türdür ve yerli koyunların ıslahında önemli bir rol oynamaktadır. |
Sakız koyunlarının ülkemizde safkan olarak yayılması neden mümkün değil? Sakız koyunlarının iklime ayak uyduramama sorunu mu var? Saf ırk Sakız koyunlarını yetiştirme konusunda ne tür zorluklar yaşanıyor?
Cevap yazAyndilge, Sakız koyunlarının ülkemizde safkan olarak yayılması gerçekten de bazı zorluklar içeriyor. Bu koyunlar, özellikle Ege Bölgesi'ne özgü ve belirli iklim şartlarına uyum sağlamış bir ırktır. Farklı bölgelere taşındıklarında, yeni iklim koşullarına ve yemleme sistemlerine uyum sağlamakta güçlük çekebiliyorlar. Ayrıca, Sakız koyunları genetik olarak süt verimi yüksek bir ırk olsa da, bu yüksek verim bazı sağlık sorunlarını ve bakım zorluklarını da beraberinde getiriyor. Saf ırkı korumak için dikkatli ve özel bir bakım gerektiriyorlar, bu da yetiştiriciler için ekstra bir maliyet ve emek demek. Bu nedenlerle, ülkemizde safkan Sakız koyunlarının yaygınlaşması oldukça güç bir süreçtir.